Студенттердің жалдамалы тұрғын үй таңдауын анықтайтын экономикалық және әлеуметтік факторларды зерттеу

Бұл зерттеу Қазақстанның Алматы қаласындағы студенттердің жалдамалы тұрғын үйді таңдауына әсер ететін факторларды талдауға арналған. Негізгі назар 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңдегі жалдау ақысының орташа құнының өзгеруіне, студенттер санына, жастарды жұмыспен қамту деңгейіне, білім беру және тұрғын үй қызметтеріне баға индексіне, жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейіне, пайдалануға берілген тұрғын үйлердің жалпы алаңының физикалық көлемі және өмір сүру құны. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, ең төменгі жалдау бағасы 2010-2011 жылдары тіркелді, одан кейін 2015 жылға дейін жалға берілетін тұрғын үйге сұраныстың артуына байланысты айтарлықтай өсу байқалды. 2021 жылы студенттер ағыны мен Алматыға көші-қонға байланысты жалға алу құнының күрт өсуі байқалады. Өсуді ішінара пандемияның экономикалық әсерімен, соның ішінде инфляциямен және еңбек нарығындағы өзгерістермен түсіндіруге болады. Алматыда оқитын студенттер саны 2011-2012 жылдары азайып, 2016 жылдан 2021 жылға дейін өсумен айтарлықтай ауытқуларды көрсетеді. Жастарды жұмыспен қамту көрсеткіштері де құбылып, 2015 жылы ең жоғары деңгейге жетті және кейінгі жылдары тұрақтанды. Білім беру және тұрғын үй қызметтеріне бағалар индексін талдау жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейінің төмендеген кезде тұрақты өсімін көрсетеді. Бұл деректер Алматы қаласындағы студенттерді жалдау нарығына әсер ететін экономикалық және әлеуметтік факторлардың күрделі байланысын көрсетеді. Бұл қарым-қатынастарды түсіну студенттерді қолдаудың тиімді стратегияларын, соның ішінде тұрғын үйге қолжетімділікті қамтамасыз ету және еңбек нарығының жағдайын жақсарту шараларын әзірлеу үшін маңызды

1. Cameron S., Gatley D. A., Golby J. D. Estimates of a model of pricing behaviour in the private sector rented housing market //Housing studies. – 1988. – Т. 3. – №. 1. – С. 51-58. https://doi.org/10.1080/02673038808720614

2. Bozick R. Making it through the first year of college: The role of students' economic resources, employment, and living arrangements //Sociology of education. – 2007. – Т. 80. – №. 3. – С. 261-285. https://doi.org/10.1177/003804070708000304

3. Woo Y., Kim E. Analyzing determining factors of young graduates’ decision to stay in lagged regions //Sustainability. – 2020. – Т. 12. – №. 8. – С. 3094. https://doi.org/10.3390/su12083094

4. Hubbard P. Geographies of studentification and purpose-built student accommodation: leading separate lives? //Environment and planning A. – 2009. – Т. 41. – №. 8. – С. 1903-1923. https://doi.org/10.1068/a4149

5. Roetzel, A., DeKay, M., Nakai Kidd, A., Klas, A., Sadick, A. M., Whittem, V., Zinkiewicz, L. Architectural, indoor environmental, personal and cultural influences on students’ selection of a preferred place to study //Architectural Science Review. – 2020. – Т. 63. – №. 3-4. – С. 275-291. https://doi.org/10.1080/00038628.2019.1691971

6. Thomsen J. Home experiences in student housing: About institutional character and temporary homes //Journal of Youth studies. – 2007. – Т. 10. – №. 5. – С. 577-596. https://doi.org/10.1080/13676260701582062

7. Fleming, A. R., Oertle, K. M., Plotner, A. J., Hakun, J. G. Influence of social factors on student satisfaction among college students with disabilities //Journal of College Student Development. – 2017. – Т. 58. – №. 2. – С. 215-228. https://doi.org/10.1353/csd.2017.0016

8. Avogo F. A., Appau W. M., Attakora-Amaniampong E. The effects of wordof- mouth and online review marketing strategies on students’ satisfaction with their housing selection during COVID-19 season //Facilities. – 2022. – Т. 40. – №. 5/6. – С. 394-411. https://doi.org/10.1108/F-09-2021-0085

9. Yang, H., Cui, X., Dijst, M., Tian, S., Chen, J., Huang, J. Association between natural/built campus environment and depression among Chinese undergraduates: multiscale evidence for the moderating role of socioeconomic factors after controlling for residential self-selection //Frontiers in public health. – 2022. – Т. 10. – С. 844541. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.844541

10. Gbadegesin, J. T., Komolafe, M. O., Gbadegesin, T. F., Omotoso, K. O. Offcampus student housing satisfaction indicators and the drivers: From student perspectives to policy re-awakening in governance //Journal of Human Behavior in the Social Environment. – 2021. – Т. 31. – №. 7. – С. 889-915. https://doi.org/10.1080/10911359.2020.1825247

11. Bureau of National Statistics. Retrieved from: http://www.stat.gov.kz