Бұл зерттеу 2015-2024 жылдар аралығындағы Қазақстандағы ақпараттықкоммуникациялық технологияларға (бұдан әрі – АКТ) қол жеткізудегі гендерлік айырмашылықтарды және олардың білім беру мен жұмыспен қамтуға әсерін кешенді талдауға арналған. Зерттеу әдістемесі сипаттамалық статистикалық талдауға, корреляциялық әдістерге және айырмашылық бойынша (DiD) моделіне негізделген. Бұл тәсіл уақыт бойынша гендерлік теңсіздіктің динамикасын салыстыруға және цифрландырудың әйелдер мен ерлер арасындағы әлеуметтік-экономикалық айырмашылықтарға қалай әсер еткенін анықтауға мүмкіндік береді. Нәтижелер гендерлік цифрлық алшақтықтың тұрақты қысқаруын көрсетеді. Ерлер мен әйелдер арасындағы Интернетке қолжетімділік айырмашылығы 2015 жылғы 2,8 пайыздық тармақтан 0,6 п.п. дейін төмендеді. 2024 жылы мобильді технологияларды қолдану әйелдердің пайдасына 15,8 б.б. 2024 жылға қарай (2016 жылы ерлер басымдығы 1,6 б.б.). Корреляциялық талдау Интернетке қолжетімділік пен цифрлық сауаттылық (r > 0,9), сондай-ақ цифрлық дағдылар мен мемлекеттік жұмыспен қамту платформаларына қолжетімділік (ерлер үшін r = 0,88 және әйелдер үшін r = 0,71) арасында күшті оң байланысты анықтады, бұл цифрландырудың еңбек нарығына қатысуды арттыру механизмі ретіндегі рөлін растайды. Әйелдер смартфондар мен онлайн-платформаларды белсенді түрде пайдалана бастады, электронды қызметтер мен мемлекеттік ресурстарға кеңірек қол жеткізе бастады, бұл олардың еңбек нарығына қатысуын және жұмыспен қамтудың ресми жүйесіне енуін жеңілдетті. Сонымен қатар, зерттеу жоғары оқу орындарында гендерлік теңсіздік сақталатынын көрсетті. Нәтижесінде, зерттеу цифрландырудың екі жақты сипатын көрсетеді: ол бір жағынан әлеуметтік инклюзияны арттырады, бірақ екінші жағынан қоғамдағы құрылымдық теңсіздіктің сақталуын арттырады.

Ауылдағы кедейлік пен еңбек миграциясы қала мен ауыл арасындағы кеңістіктік теңсіздіктің ерекшеліктерін анықтайтын өзара байланысты әлеуметтік-экономикалық құбылыстар болып табылады. Олардың өзара ықпалы ауыл тұрғындарының ресурстарға, инфрақұрылымға, еңбек нарығына және әлеуметтік қызметтерге шектеулі қолжетімділігі арқылы көрінеді, бұл көші-қон ағынын ынталандырады және сонымен бірге осалдықтың жаңа нысандарын тудырады.Мақаланың мақсаты – ауылдағы кедейшілік және еңбек миграциясы ұғымдарына кешенді теориялық талдау жасау, осы құбылыстарға ғылыми көзқарас эволюциясының негізгі кезеңдерін анықтау және одан әрі зерттеуді қажет ететін аналитикалық олқылықтарды анықтау. Зерттеудің әдіснамалық негізін тарихи-логикалық, жүйелік және салыстырмалы-тарихи тәсілдер, сондай-ақ талдау мен синтез, жіктеу және құрылымдық-функционалдық талдау әдістері құрайды.Осы әдістердің негізінде классикалық, эгалитарлық, әлеуметтанулық және мультидисциплинарлық мектептердің теориялық тұжырымдамалары жүйелендірілді. Талдау нәтижелері ауылдық кедейшілік феноменін және оның көші-қон үдерістерімен өзара байланысын түсінудегі тұрақты заңдылықтарды анықтауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, зерттеу бұл құбылыстардың көпөлшемді сипатын осалдық, әлеуметтік оқшаулану және депривация категориялары арқылы айқындауға мүмкіндік берді. Ауылдық кедейшіліктің гендерлік аспектісіне ерекше назар аударылып, ол ерлер мен әйелдердің ресурстар мен жұмыспен қамтылуға тең емес қолжетімділігін көрсетеді. Болашақта әртүрлі көші-қон түрлерінің үй шаруашылықтарының кедейшілік деңгейінің динамикасына әсерін бағалауға бағытталған салыстырмалы эмпирикалық зерттеулер жүргізу, сондай-ақ гендерлік айырмашылықтарды ескеретін көпөлшемді ауылдық кедейшілікті өлшеудің әдістемелік тәсілдерін әзірлеу өзекті болып табылады.

Жаһандық цифрландыру дәуірінде қонақжайлылық индустриясы түбегейлі өзгерістерге ұшырап, инновациялар бәсекеге қабілеттіліктің және қызмет сапасының негізгі факторы болып отыр. Туристік әлеуеті жоғары Қазақстан цифрлық технологияларды — онлайн брондау жүйелерін, жасанды интеллект пен деректерді талдау құралдарын — белсенді түрде енгізіп келеді. Зерттеу қазақстандық қонақжайлылық саласында цифрландырудың тиімділік пен тұрақтылықты арттырудағы рөлін қарастырады. Зерттеу әдістемесі статистикалық талдау, контенттік талдау және салыстырмалы әдісті қамтиды. Дереккөздер ретінде ҚР Ұлттық статистика бюросының, Туризм және спорт министрлігінің деректері мен Бүкіләлемдік туристік ұйымының (UNWTO) есептері пайдаланылды. eQonaq және Smart Tourism сияқты цифрлық шешімдерді қолданатын қазақстандық қонақ үйлер мен платформалар мысалдары талданды. Нәтижелер - 2019–2024 жылдары онлайн брондау көлемі 42%-ға, цифрлық маркетингке жұмсалатын шығындар 35%-ға артқаны анықталды. Ірі қонақ үй желілері жоғары автоматтандыру деңгейін көрсетсе, өңірлік және шағын кәсіпорындар кадрлық және технологиялық шектеулерге тап болуда. Зерттеу нәтижелері цифрландыруды Қазақстан туризмін дамытудың стратегиялық басымдығы ретінде айқындайды. Инновациялық шешімдерді енгізу қызмет сапасын арттыруға, басқаруды жетілдіруге және халықаралық бәсекеге қабілеттілікті нығайтуға мүмкіндік береді. Цифрлық трансформацияны жеделдету үшін мемлекеттік қолдау, кәсіби даярлық және мемлекеттікжеке серіктестік маңызды рөл атқарады.

Жеделдетілген цифрлық трансформация, экологиялық ауысу және пандемиядан кейінгі қалпына келтіру жағдайында жұмыспен қамтуды зерттеу сандық көрсеткіштерден еңбектің сапалы, тұрақты және тұрақты аспектілеріне баса назар аударуда. Зерттеудің мақсаты — 2020–2024 жылдар аралығындағы Web of Science деректер базасы негізінде сапалы, тұрақты және орнықты жұмыспен қамтылуға арналған ғылыми жарияланымдардың библиометриялық талдауын жүргізу. Библиометриялық желі VOSviewer бағдарламасы арқылы визуализацияланып, өзара байланысты кілттік сөздердің кластерлерін анықтауға мүмкіндік берді. Метаақпаратты іріктеу үшін екі топтағы кілттік сөздер пайдаланылды. Бірінші топқа жұмыспен қамтылуға байланысты жалпы ұғымдар енгізілді: «employment», «job», «work», «occupation», «labour». Екінші топқа «technological change», «decent employment», «commitment» және «job satisfaction» терминдері кіреді. Кластерлік талдау осы саладағы ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттарын көрсететін төрт негізгі тақырыптық топты анықтауға мүмкіндік берді. Нәтижелер қазіргі заманғы зерттеу күн тәртібі жұмысшылардың қанағаттануы, технологиялық және жаһандану сын-тегеуріндері, лайықты еңбек пен теңсіздік, сондай-ақ білім, гендерлік және жұмыспен қамту сапасына байланысты кластерлер төңірегінде құрылымдалғанын көрсетті. Зерттеудің негізгі бағыттары мен олардың құрылымдық өзара байланыстары анықталды. Цифрландыру мен жасыл ауысымл айықты, тұрақты және сапалы жұмыспен қамтудың ғылыми тәсілдерінің эволюциясына әсер етеді. Зерттеу нәтижелері саяси шешімдер қабылдау мен талдамалық зерттеулерде қолданылуы мүмкін.

Бүгінгі таңда бизнесті бағалау қайта құрылымдау, стратегиялық жоспарлау және капитал тарту сияқты басқарушылық және инвестициялық шешімдерді қабылдаудағы негізгі құралдардың бірі болып табылады. Бағалаудың ең кең таралған тәсілдерінің бірі – дисконтталған ақша ағындары әдісі (бұдан әрі – DDP), ол болашақ ақша ағындарын олардың ағымдағы құнына келтіруге мүмкіндік береді. Бұл зерттеудің мақсаты – Toyota Motor Corporation компаниясының мысалында бизнестің нарықтық құнын бағалау үшін DDP моделін пайдаланудың әлеуетті тәуекелдерін анықтау және оларды азайту тәсілдерін ұсыну. Жұмыста Toyota Motor Corporation компаниясының ашық қаржылық есептері (табыс, шығындар, EBITDA, таза пайда) және Жапония экономикасының макроэкономикалық көрсеткіштері пайдаланылды. Зерттеу әдістемесі теориялық әдебиеттерді талдау мен практикалық модельдеуді біріктіреді: ашық өндірістік компания деректері негізінде DDP моделі құрылды және тәуекелдерді басқару элементтері (сезімталдық талдауы, сценарийлік талдау және болжамнан кейінгі кезеңді модельдеу) қолданылды. Зерттеу нәтижелері Toyota Motor Corporation компаниясының таза пайдасы 103,4 %-ға артқанын, ал еркін ақша ағындарының болжамы 2025–2030 жылдар аралығында 426 564 млн иеннен 513 563 млн иенге дейін өскенін көрсетті. 10,59 % дисконт мөлшерлемесі және 1,06 % тұрақты өсу қарқыны жағдайында соңғы құнның негізгі параметрлердің өзгеруіне, әсіресе дисконт мөлшерлемесі мен макроэкономикалық болжамдарға жоғары сезімталдығы анықталды. Зерттеу нәтижелері соңғы бағалау көрсеткіштерінің дисконт мөлшерлемесі мен өсу қарқынына, сондай-ақ макроэкономикалық құбылмалылық пен өндірістік тәуекелдерге айтарлықтай тәуелді екенін дәлелдейді.